Ze kijkt me aan. Haar ogen zijn dof, haar schouders hangen. Ze zegt: Tot op heden heb ik mijn manager niet gezien of gesproken. Ik heb wel bloemen gehad en krijg af en toe een kaart… maar dat is het. Ze was zelfs niet op de begrafenis.
Boosheid, verdriet en hoge drempels
Ik zie haar boosheid, haar verdriet, haar teleurstelling. Het is al meer dan zes maanden geleden en nog steeds heeft ze niets gehoord. Ze wil eigenlijk wel werken, maar hoe? De drempel om terug te keren is torenhoog.
Een andere ouder vertelt: Mijn werkgever belde zes weken na het overlijden van ons kindje. Ik werd verwacht op het werk. Ik was al zes weken ziekgemeld en doorbetaald. En dat hield een keer op, zei hij. Ik wil graag werken, maar ik kan me niet concentreren. Hoe kan ik nu werken?.
En dan is er dat telefoontje van haar: Ik ben mijn kindje verloren en zit nu ziek thuis. Mijn werkgever wil dat ik met jou in gesprek ga. Jij hebt ook een kindje verloren. En je hebt een boek geschreven. Volgens mijn werkgever kun jij mij helpen het leven weer op te pakken. By the way, hij geeft mij alle ruimte die ik nodig heb.
Drie verhalen. Drie werkgevers. Drie totaal verschillende reacties. Maar allemaal zo bepalend voor hoe het verder gaat. Voor het herstel. Voor de relatie met het werk. Voor de kans op een zachte landing terug in het leven.
Werkgevers willen het graag goed doen maar weten niet hoe
Het verlies van een kind raakt alles. Je lijf, je hoofd, je hart. Maar ook je werk. Werken kan afleiding bieden, structuur geven, een beetje houvast zijn als alles wankelt. Maar alleen als je je welkom voelt. Alleen als je weet dat je verdriet er mag zijn.
Helaas weten veel werkgevers niet hoe ze moeten omgaan met een medewerker die een kind heeft verloren. Ze willen het goed doen, maar zijn bang om het verkeerde te zeggen. Of ze denken: ik geef ruimte, ik wacht wel tot hij of zij zelf contact zoekt. Maar juist dan gebeurt er vaak niets. De stilte groeit. De drempel om terug te keren wordt hoger. En voor je het weet, is je medewerker niet alleen zijn kind kwijt, maar ook zijn werk.
Wat kun je als werkgever doen? – Wat helpt wél? En wat juist niet?
Wat niet helpt
Een bos bloemen sturen en daarna niets meer laten horen
Niet aanwezig zijn bij de uitvaart wanneer je medewerker je hebt uitgenodig
Zes weken wachten tot het eerste contact en dan verwachten dat iemand weer aan het werk gaat
Denken dat je medewerker zelf wel contact opneemt als hij of zij er klaar voor is
Wat wèl werkt
Blijf in contact met je medewerker, ook als je niet weet wat je moet zeggen. Een simpel berichtje: ik denk aan je, ik ben er als je wilt praten, kan al veel betekenen
Vraag of je welkom bent bij de condoleance of uitvaart. Laat zien dat je meeleeft, niet alleen als manager maar ook als mens
Geef ruimte, maar niet alleen ruimte. Geef ook richting. Nodig je medewerker uit voor een kop koffie, zonder verwachting dat er gewerkt moet worden.
Bied praktische hulp aan. Neem het informeren van collega’s, klanten of relaties uit handen. Zeg dat het okay is als het werk even blijft liggen.
Maak duidelijk dat je medewerker welkom is, ook als het alleen lukt om even langs te komen. Laat blijken dat het niet meteen over werk hoeft te gaan.
Vraag wat iemand nodig heeft. En als je het niet weet, zeg dat dan eerlijk. Je medewerker verwacht niet dat je alles oplost. Maar wel dat je er voor hem of haar bent.
Tips voor werkgevers
Houd de drempel om terug te keren laag, door erkenning, regelmatig contact en zonder druk verlaag je de terugkeerdrempel
Geef je medewerker het gevoel dat hij of zij altijd welkom is. Niet als medewerker maar als mens.
Wees eerlijk over wat je lastig vindt. Zeg dat je niet altijd weet wat te zeggen. En dat je het ook niet altijd weet. Maar dat je er wel voor je medewerker wilt zijn.
Besef dat werken de medewerker helpt bij zijn of haar rouwproces. Werken biedt namelijk structuur en afleiding.
Bied ruimte voor rouw maar ook voor herstel. Vraag je medewerker wat hem of haar helpt. Misschien is een aangepast rooster, een rustige(re) werkplek, aangepast werk of misschien gewoon even samen wandelen.
Besef dat het verlies niet na een paar weken voorbij is. Rouw is geen ziekte die overgaat. Het is iets waar je medewerker mee moet leren leven.
Bied je medewerker professionele ondersteuning door een gespecialiseerde coach of therapeut.
Oprechte aandacht helpt
Het verschil tussen een goede en een slechte terugkeer naar het werk zit vaak in kleine dingen. In oprechte aandacht. In het durven benoemen van het ongemak. In het niet wegkijken.
Het is niet altijd makkelijk. Ook niet voor jou als werkgever. Maar het is zoveel waard als je het wel doet.
Herkenbaar?
Herken je dit? Ben je werkgever, leidinggevende of collega van iemand die een kind heeft verloren? Weet je niet goed hoe je moet reageren? Je bent niet de enige. Maar je kunt wel het verschil maken.
Herken je dit? Ben je werkgever, leidinggevende of collega van iemand die een kind heeft verloren? Weet je niet goed hoe je moet reageren? Je bent niet de enige. Maar je kunt wel het verschil maken. Wil je meer weten? Of ervaringen delen? Neem gerust contact op. Je hoeft het niet alleen te doen.
Het is een vraag die mij vaak wordt gesteld. Niet alleen door mensen in mijn omgeving, maar ook door collega’s, vrienden en zelfs door ouders die het zelf hebben meegemaakt. Wat zeg je tegen iemand die zijn kind is verloren? Wat kun je doen als je zo machteloos aan de zijlijn staat?
Ik weet nog goed hoe het voelde, die eerste dagen na het verlies van onze kinderen. De stilte. De blikken van mensen die niet wisten wat ze moesten zeggen. De goedbedoelde adviezen. De uitnodigingen om “even lekker afleiding te zoeken”. Het voelde alsof ik in een andere wereld leefde. Alles was veranderd, maar de wereld draaide gewoon door.
Soms werd ik uitgenodigd om mee uit eten te gaan. “Even iets leuks doen, dat zal je goed doen.” Maar ik wilde niet uit eten. Ik wilde niet naar de bioscoop. Ik wilde gewoon dat iemand naast mij kwam zitten en zei: “Vertel maar. Ik luister.” Ik wilde dat mijn verdriet er mocht zijn. Dat ik niet hoefde te doen alsof het goed ging. Dat ik niet hoefde te glimlachen terwijl ik mij alles behalve blij voelde.
Wat ik vooral niet wilde, waren de zogenaamde troostende woorden die eigenlijk alleen maar nog meer pijn deden. “Je weet nu dat je zwanger kunt worden.” “Je bent sterk, jij komt hier wel doorheen.” “Misschien is je veel leed bespaard gebleven.” “Probeer te kijken naar wat je nog wel hebt.” Ik weet dat het goed bedoeld was. Maar het voelde als een klap in mijn gezicht. Alsof mijn verdriet niet mocht bestaan. Alsof ik te lang rouwde. Alsof ik moest opschieten met het oppakken van mijn leven.
En dan was er ook nog het werk. De manager die vroeg wanneer ik weer kwam werken. Collega’s die niet wisten wat ze moesten zeggen en daarom maar niks zeiden. En mij uit de weggingen. Puur uit angst het verkeerde te doen. En dan waren er nog die collega’s die heel veel vroegen maar nooit iets vroegen over hoe ik mij voelde. Hoe het voor mij was om mijn kind niet te zien opgroeien. Deze gesprekken gingen alles – de smaak van de koffie, het weer, de kleur van keukenkastjes – maar nooit over het verlies van mijn kinderen. Het maakte dat ik me nog eenzamer voelde. Nog meer een buitenstaander.
Ik zocht iemand die niet schrok van mijn tranen
Wat ik nodig had was erkenning. Iemand die gewoon naast me kwam zitten. Die niet schrok van mijn tranen. Die niet probeerde mijn pijn op te lossen, maar die het uithield bij mijn verdriet. Iemand die niet wegkeek, maar bleef.
Misschien herken je dit. Misschien sta jij nu aan de zijlijn. Wil je helpen, maar weet je niet hoe. Voel je je machteloos. Bang om het verkeerde te zeggen. Bang om het nog erger te maken.
Weet dan: je hoeft het niet op te lossen. Je hoeft het niet beter te maken. Je hoeft (er) alleen maar te zijn. Te luisteren. Te vragen: “Wil je erover praten?” Of: “Wat heb je nu nodig?” En als het antwoord is: “Ik weet het niet”, dan is dat ook goed. Blijf. Zwijg samen.
Wat kun je doen als je iemand wilt steunen die zijn (klein)kindje is verloren?
Ga ze niet uit de weg. Ook niet als je het moeilijk vindt.
Bied een luisterend oor. Vraag naar het verdriet en het gemis en luister zonder oordeel. En zonder advies.
Erken het verdriet. Zeg: “Wat vreselijk dat jullie dit moeten meemaken.”
Wees niet bang voor (je eigen) tranen of stilte. Soms zegt stilte zoveel meer dan woorden.
Vraag wat de ander nodig heeft. En accepteer het als het antwoord niet meteen komt.
Blijf de (groot)ouders uitnodigen, maar wees niet gekwetst als het antwoord nee is.
Geef de (groot)ouders de ruimte om te rouwen, ook als dat langer duurt dan je had verwacht.
Bied praktische hulp aan. Boodschappen, koken, een wandeling maken. Kleine dingen kunnen veel betekenen.
En misschien wel het belangrijkste: blijf de naam van het kind(je) noemen. Blijf hem of haar herinneren. Ook na maanden, na jaren. Dat is geen open wond openrijten. Dat is erkenning geven aan het bestaan van hun kind.
Het is niet makkelijk. En het is soms ook echt ongemakkelijk. Maar jouw aanwezigheid, jouw oprechte aandacht, kan het verschil maken. Niet omdat je het verdriet wegneemt, maar omdat je het samen draagt.
En als je zelf niet weet wat je moet doen of zeggen, wees daar dan eerlijk over. “Ik weet niet wat ik moet zeggen, maar ik ben er voor je.” Dat is soms alles wat nodig is.
Voor iedereen die aan de zijlijn staat: je hoeft het niet perfect te doen. Je hoeft er alleen maar te zijn. En te blijven.
Herken je dit? Of heb je zelf iets meegemaakt wat je wilt delen? Ik hoor graag jouw ervaring. Samen kunnen we het verschil maken, al is het maar een klein beetje.
Steeds meer begrip voor ouders die hun kindje zijn verloren
Mensen die mij al een tijd volgen, weten dat ik twee kinderen heb verloren en dat ik mijn werk heb gemaakt om ouders (en hun naasten) te begeleiden bij het overleven van het verdriet en het herpakken van hun leven.
Met mijn blogs en met mijn boek: Je bent je kindje verloren… hoe nu verder? beschrijf ik hoe verdrietig, pijnlijk en eenzaam het proces is om het verlies te verweven in je leven en het verdriet en de pijn te overleven. Maar beschrijf ik ook hoe je het verlies kunt verweven in je leven en jezelf toe te staan om gelukkig te zijn. Ik help mensen in te zien dat er een (gelukkig) leven is na de dood van hun kind en begeleid hen in het (weer) omarmen van het leven.
Er komt steeds meer begrip voor het verlies van een kind in de (prille) zwangerschap of vlak na de geboorte. Gelukkig. Want dat maakt het rouwproces en de rouwreis een stuk minder eenzaam, minder moeizaam.
Hoe pijnlijk is het om te horen dat je kind net te vroeg is geboren voor een couveuse…
Ik krijg vaak de vraag met hoeveel weken onze kinderen overleden. Als ik dan antwoord dat mijn dochter met 20 weken is overleden en mijn zoon met net geen 24 weken en dat hij daarom in mijn armen is overleden dan is het antwoord bijna altijd. Ben je niet boos dat ze geen uitzondering maakte? Wat maken die paar dagen nu uit?
Heel lang was ik het met hen eens. En heel lang ben ik ook boos geweest. Mijn zoon had het gewicht en de lengte van een baby van 26 weken. Officieel was hij dit nog niet. Zat hij net onder de grens van die cruciale termijn. En dus onder de grens om in een couveuse te mogen.
Goed bedoelde maar kwetsende opmerkingen
Hij overleed op mijn buik na ruim 3 kwartier. Na zijn overlijden zei de arts: het was een sterk jongetje met een vechtersmentaliteit. Je zag dat hij wilde leven… Een opmerking die troostend bedoeld was maar heel verkeerd viel. Wat had ik aan deze opmerking? Ze liet mijn kind wel gewoon doodgaan.
En de opmerking: wel de lengte en het gewicht maar niet het aantal weken… viel ook niet in goede aarde. Hoewel deze opmerking niet troostend was bedoeld. De verpleegkundige zei daarna meteen: soms word ik moedeloos van een protocol en vraag ik mij af waarom ik dit werk nog doe. Waarom hebben ze niet naar je zoon gekeken? Waarom de weken van de termijnecho als uitgangspunt genomen en niet hoe hij het deed en hoe groot hij was… Ik snapte haar frustratie en het maakte mij nog bozer.
Niet lang na het overlijden kreeg ik ‘opbeurende’ opmerkingen van mensen die mij vertelde dat het voor Oscar echt beter was. De kans dat hij normaal zou opgroeien en zich tot een gezonde volwassene zou ontwikkelen was op deze termijn zo ontzettend klein. Als hij de couveuse tijd al zou overleven want… en dan kwamen de cijfers.
Nog een keer je kind verliezen… en de manier waarop. Onverteerbaar
Tuurlijk was ik het verstandelijk met hen eens. Maar ik was de moeder. Ik wilde geen afscheid van hem nemen. Het maakte mij niet uit als hij zorgintensief was. Ik had genoeg liefde en verpleegkundige ervaring … Ik wilde gewoon geen afscheid nemen. Niet weer.
Tot het moment dat iemand mij vroeg: wat was je overweging om de zwangerschap van je dochter te beëindigen? Ik vertelde dat ik dat had overwogen omdat zij anders geen leven zou hebben. Ik gunde haar een leven als elk ander kind en niet een leven waarin zij altijd afhankelijk zou zijn van de liefde, geduld en toewijding van anderen.
Ik gunde haar een leven waarin ze de wereld mocht ontdekken, vriendjes mocht maken, verliefd mocht worden, een gezin mocht stichten, carrière mocht maken etc. Zich mocht ontwikkelen tot een gezonde en evenwichtige en hopelijk gelukkige volwassen vrouw. Echter op het moment dat de dag naderde waarop wij de zwangerschap zouden afbreken, groeide de twijfel. Gelukkig overleed zij in mijn buik en hoefde ik geen duivelse keuze te maken.
Wat maakt je dan zo boos dat Oscar niet in de couveuse mocht? was haar volgende vraag. Ik antwoorde dat hij leefde en er zo dichtbij was. Dat het niet met 100% zekerheid te zeggen was dat hij iets over zou houden aan zijn extreme vroeggeboorte. Omdat er ook extreem vroeggeboren kinderen zijn die er niets aan hebben overgehouden. Althans voor zover ik weet… En als hij er wel iets aan over zou hebben gehouden, dit niet altijd ernstig hoefde te zijn. We waren er zo dichtbij. Hij leefde.
De pijn van het verlies bleef, de woede nam af en berusting volgde
Ons gesprek zette mij wel aan het denken. Waar leg je uiteindelijk de grens? Protocollen zijn er niets voor niets. Het is ergens op gebaseerd. Op cijfers.
De boosheid om het besluit dat door protocollen was genomen, verdween. Maar de pijn en het verdriet om zijn overlijden niet. Met hotten en stoten leerde ik weer te genieten en kreeg zijn verlies een plek in mijn leven. Ik voel nu vooral liefde en trots. En, hoe gek het ook klinkt, ben ik dankbaar dat hij is overleden.
Natuurlijk had ik nooit afscheid van hem willen nemen. Het had nooit zo moeten gaan. Maar het idee dat er een hele grote kans was dat mijn kind zorgbehoeftig zou zijn, afhankelijk zou moeten zijn van de liefde, geduld, tijd en toewijding van anderen, niet het leven zou kunnen leiden wat elk kind verdient, is onverteerbaar voor mij.
Je kind verliezen is erg. Je kind zien lijden is minstens zo erg
Wanneer je een kind krijgt, althans zo gold het voor mij, heb je een beeld voor ogen. Dit beeld is een gezond en gelukkig kind. Een kind dat speelt met vriendjes, sport en naar school gaat. Geen beeld van een kind wat op bepaalde vlakken niet kan meedoen.
Natuurlijk zijn er allerlei voorzieningen voor zorg intensieve kinderen en/ of kinderen met een handicap. Maar het zijn voorzieningen. Deze kinderen hebben nooit een onbezorgde jeugd. Hebben niet de jeugd die ik als kind had en die mijn jongste zoon nu heeft. En daar word je iedere dag mee geconfronteerd. Zo intens verdrietig.
Jouw kind die nooit het leven zal mogen leven waarvoor leven bedoeld is
Ik heb respect en bewondering voor al die vaders en moeders die te maken hebben met levend verlies. Zij verliezen weliswaar niet hun kindje maar verliezen wel hun toekomstverwachting. Hebben te maken met verlies om wat er niet (meer) zal zijn en of nooit zal komen. Missen sommige mijlpalen die voor een gezond kind vanzelfsprekend zijn: zitten, lopen, praten, diploma, werken, relaties, gezin … Moeten de zorg overdragen aan anderen en wellicht hun kind uit huisplaatsen omdat het niet langer mogelijk is om hun kindje thuis te houden…
De impact van levend verlies wordt nog te veel onderschat.
De ouders bevinden zich, in mijn ogen, voortdurend in een spagaat. De zorg voor hun zorg intensieve kind aan de ene kant en de zorg voor hun andere kinderen, de verplichtingen van het werk en het sociale leven aan de andere kant. Niet zelden verliezen deze ouders hun werk en/ of relaties.
Hoe eenzaam en verdrietig moet dat wel niet zijn? Voor beiden. Ouders en kind. Ik probeer mij er een voorstelling van te maken. Ook omdat ik wel eens de vraag krijg of ik hen zou kunnen begeleiden. En dan merk ik dat mijn kennis daarvoor onvoldoende is. Ik kan mij een voorstelling maken van hoe het is om ouder te zijn van een zorg intensief kind. Heb als verpleegkundige ook vaak voor hen gezorgd. Maar zal nooit helemaal kunnen voelen hoe het werkelijk is. En zal dus ook nooit die tips kunnen geven die ik wel als moeder van een stil geboren en overleden baby kan geven.
Het taboe op levend verlies zou er niet mogen zijn
En dan overvalt mij soms ook een schuldgevoel. Omdat ik het gevoel heb dat er voor verdriet om het verlies van een kind meer begrip is dan het verdriet om jouw zorg intensieve kind en de impact op het gezin. Of het zo is, weet ik niet. Ik ben heel benieuwd naar de mening van anderen
Mijn lijf moet herstellen van de bevalling maar ik wil niet tussen blije moeders zitten
Ik ben bevallen. Maar mijn buik is nog dik. Ik heb geen conditie en heb moeite met het ophouden van mijn plas. Ik ben bevallen maar heb een lege wieg.
Ik sta voor de spiegel en huil. Ik had mij opgegeven voor een Moederfit cursus. Het vervolg op ZwangerFit. Samen met moeders uit mijn groep zouden we weer ‘back in shape’ komen. Voor ons geen uitgezakt en lusteloos lijf. We zijn allemaal moeder geworden. Zij mogen hun kind zien opgroeien. Ik niet.
De zwangerschap en de bevalling hebben hun sporen nagelaten. Ik ben moe, futloos en de minste inspanning kost mij energie. Ik zou er goed aan doen om een cursus te volgen. Maar ik wil niet onder ‘blije mamma’s’ zijn. Ik kan het niet aan.
En toch voel ik aan alles dat mijn lijf moet herstellen.
Ik zoek naar een cursus mammafit voor moeders die hun baby zijn verloren
Ik open mijn laptop en speur het internet af op zoek naar een geschikte cursus. Een cursus of training voor pas bevallen moeders. Maar dan wel voor moeders zoals ik. Van wie het baby’tje is overleden.
Ik zoek mij suf maar vind niks.
Ik kan mij niet voorstellen dat ik de enige mamma ben die haar baby’tje is verloren. Maar waar ik ook op zoek. Welke zoekterm ik ook intyp, het resultaat is nul.
Ten einde raad vraag ik mijn trainster van de ZwangerFit cursus of zij weet waar ik terecht kan. Helaas weet zij ook niks. Omdat ze snapt dat ik niet tussen blije mamma’s wil trainen, biedt ze aan om mij een-op-een te trainen.
Na de bevalling cursussen voor moeders die te maken hebben gehad met verlies in de zwangerschap of rondom de bevalling zijn niet te vinden
Ik blijk niet de enige moeder.
Tijdens de interviews voor de #Kennisbank #Kindverlies en ook tijdens sessies in mijn praktijk kreeg ik regelmatig te horen dat zij een specifieke cursus hebben gemist.
Ook ontbreekt het aan zwangerschapscursussen voor moeders die opnieuw zwanger zijn na verlies van hun baby
Ze missen niet alleen een moederfit cursus. Ze missen ook een zwangerschapscursus voor moeders die opnieuw zwanger zijn na het verlies van hun baby.
De vraag is natuurlijk of er inderdaad geen cursussen zijn. Het internet is zo immens groot. Ouders die hun baby zijn verloren hebben wel iets anders aan hun hoofd dan het internet afspeuren.
Rouwen is een mentaal, fysiek en psychosociaal proces
Helaas is rouwen niet alleen een mentaal proces. Rouwen is ook een fysiek en een psychosociaal proces. Het verlies van je baby is een bio-psycho-sociale ervaring (Otto, 2016) die invloed heeft op alle facetten van je leven:
je relaties;
je fysieke en mentale gezondheid;
je welzijn;
je functioneren.
Deze facetten hangen nauw met elkaar samen en beïnvloeden en/ of versterken elkaar (Otto, 2016). Op al deze facetten zul je moeten herstellen. En omdat deze facetten elkaar kunnen versterken of beïnvloeden zul je merken dat herstel op het ene gebied een positief effect heeft op een ander gebied. Wanneer je sport, train je lichaam en geest. Wanneer je slaapt, rust je lichaam en geest.
Een zwangerschap en bevalling hebben een grote impact op iemands leven. En helemaal als je je kindje verliest
Een zwangerschap en een bevalling hebben al een grote impact op het lichaam en geest van de vrouw. Maar wat als je dan ook nog je baby verliest?
Waar heb je het allemaal voor gedaan? Waarom zoveel pijn ervaren om met lege handen naar huis te gaan?
Een moeder die haar baby verliest moet niet alleen lichamelijk en geestelijk herstellen van de zwangerschap en bevalling. Zij moet ook herstellen van het verlies
Als moeder van een overleden baby moet je naast lichamelijk en geestelijk herstellen van de zwangerschap en bevalling ook nog eens rouwen.
Rouwbegeleiding moet zich niet beperken tot psycholoog-sociale en/ of geestelijke begeleiding
Eigenlijk zou het dus niet meer dan logisch zijn dat er naast psychosociale en/ of psychologische nazorg ook fysieke nazorg is. Speciaal voor pas bevallen moeders die hun baby zijn verloren tijdens de zwangerschap of rondom de bevalling.
Geef jij zwangerschapscursussen en/ of na de bevallingcursussen?
Als jij, als therapeut of trainer dit leest en denkt: Ik geef al jaren deze trainingen. Of als jij na het lezen van dit bericht op het idee bent gekomen om aan deze specifieke groep moeders trainingen te geven? Neem dan contact met mij op.
Als rouwcoach en als initiatiefneemster voor de #Kennisbank #Kindverlies, heb ik tot doel de impact van het verlies van een kindje te beperken. En ouders waar nodig te ondersteunen tijdens het rouwproces na het verlies van hun baby.
Ouders met de juiste hulpverleners in verbinding brengen zodat de zorg krijgen die ze nodig hebben
Daar waar ik zelf de expertise en vaardigheden mis om ouders die hulp en zorg te bieden waar zij in hun rouwproces behoefte aan hebben, breng ik ze graag in verbinding met degene die hen wel op dit gebied kan helpen.
Ik ben vijftig. Een mooi moment om mijn leven de revue te laten passeren
Ik ben vijftig geworden of te wel Sara. Een leeftijd om bij stil te staan. Een prachtige leeftijd. Maar het voelt nu ook wel als nu ben ik niet meer jong. Mijn toekomst wordt korter. Ik wordt aangesproken met u en met mevrouw. En als ik alles moet geloven kan ik de promotie wel vergeten. Is een carrièreswitch niet meer mogelijk. En is het vinden van een nieuwe baan tot het nulpunt gedaald.
Ik vraag mij af of ik wel alles uit mijn leven heb gehaald
Als jong meisje vond ik iemand van vijftig jaar stokoud. In mijn ogen was je dan een oma en woonde je in een bejaardenhuis. Als puber vond ik iemand van vijftig jaar oud en ouderwets. En nu ben ik zelf vijftig. Ik voel mij nog lang niet (te) oud. En toch bekruipt mij het gevoel dat ik er niet meer toe doe. Dat ik mijn vruchtbare leeftijd om carrière te maken achter mij heb gelaten. En bekruipt mij het gevoel dat ik niet alles uit het leven heb gehaald. Dat ik mijn dromen onvoldoende heb nagejaagd. En niet heb bereikt waar ik als klein meisje van droomde.
Iedereen wil oud worden maar niemand wil oud zijn. En nu ben ik oud. Of liever gezegd: ik ben niet meer jong.
Ik overzie mijn leven. En kom erachter dat ik inderdaad niet alles heb bereikt waar ik als klein meisje van droomde.
Het leven is niet maakbaar. We hebben niet alles in de hand.
Gewoon omdat ik niet alles in eigen hand had. Ik droomde ervan om arts of verloskundige te worden. Helaas werd ik steeds uitgeloot. Ik droomde van een groot gezin. Helaas bleek zwanger worden voor mij niet vanzelfsprekend.
Gelukkig werd ik zwanger via IVF. Maar iedereen, die mij kent of mij al een tijdje volgt, weet inmiddels dat ik twee van mijn drie kinderen niet mag zien opgroeien.
Ik ben gelukkig en tevreden met het leven dat ik nu leid ondanks dat ik niet alles heb bereikt waar ik van droomde
Is het leven een vat vol keuzes en is succes maakbaar? Ik denk het niet.
Ik prijs mij gelukkig met mijn positieve instelling. Ik prijs mij gelukkig met mijn lief en mijn lieve zoon. Ik prijs mij gelukkig in het bezit te zijn van lieve familie en dierbare vrienden. Ik prijs mij gelukkig dat ik het verdriet om het verlies van mijn twee kinderen heb weten om te buigen naar kracht.
Ik heb de kracht om het leven weer te hervatten na het grootste verlies in mijn leven. Het verlies van mijn kinderen
Mijn bedrijf heet niet voor niets Dunamis Coaching; Dunamis het Oudgriekse woord voor levenskracht., de kracht te herstellen en weer door te gaan.
Samen met mijn vrienden haal ik herinneringen op
Met een smoesje word ik door mijn vrienden uit huis gesmokkeld. Ze nemen mij mee naar een plek die mij zo dierbaar is. Amsterdam. De plek waar ik bijna de helft van mijn leven heb gewoond. De plek waar ik zoveel vreugde en verdriet heb ervaren.
Het wordt een trip to memory lane. Toerist in eigen stad zoals ik het altijd noemde, wanneer ik weer eens een stukje Mokum ging (her)ontdekken. Vandaag ben ik in de Jordaan. Compleet met sjerp en bijpassende tekst, wandelen we door de, door mij zo vaak bezochte en bezongen, buurt. De buurt die grensde aan mijn geliefde Baarsjes. De buurt waar ik woonde.
Ik ga langs bij de goudsmeden die de assieraden van mijn kinderen maakten
Op de Tweede Tuindwarsstraat, hebben we een zogenaamde ‘pitstop’ bij Café De Tuin. De plek waar ik menig biertje heb gedronken en bitterbal heb gegeten. Aan de overkant op nummer 8 is Oogst Sieraden Goudsmeden & Ontwerpers gevestigd. Ik moet even naar binnen. Deze plek en deze vakvrouwen zijn zo met mijn leven verbonden.
Een tastbare herinnering aan mijn kinderen
Zij waren het die mijn liefde voor mijn overleden kind wisten te vertalen naar een prachtig sieraad. Een oud – zilveren hanger in de vorm van een zonnebloem. Ze luisterde naar mijn verhaal. Gaven geen advies. Onderbraken mij niet. Mijn verdriet mocht er zijn. En het enige doel dat ze hadden, was voor mij een prachtig sieraad ontwerpen en maken. Zodat ik de as van mijn dochter bij mij kon dragen. En ze altijd bij mij zou zijn.
Een jaar later overleed onverwacht haar broertje. En weer luisterden ze naar mij. Weer mocht mijn verdriet er gewoon zijn. En weer wisten Ellen Philippen en Lotte Porrio de liefde voor hem, te vangen en te vertalen naar een prachtig ontwerp. De hangers werden met elkaar verbonden. Zoals onze kinderen met elkaar en mij verbonden zijn.
Drie jaar na onze eerste ontmoeting werd ik zwanger van onze jongste vent. Deze blijdschap wilde ik ook in een sieraad. vereeuwigen De keuze was makkelijk gemaakt. Weer luisterde Lotte en Ellen naar mijn verhaal. Mocht mijn blijdschap maar ook mijn verdriet er gewoon zijn. Want naast de vreugde om zijn komst, was er ook intens veel verdriet om het gemis van zijn broer en zus. En weer wisten deze vakvrouwen mijn gevoelens te vangen en te vertalen naar een sieraad.
Een ring het symbool voor oneindige liefde en verbintenis
Een ring deze keer. Een ring met de maandstenen van onze kinderen. Met as onder de stenen van onze twee oudsten. Verzonken in goud van de ring van mijn oma. Een ring is rond. Is oneindig. Onze kinderen zijn oneindig met elkaar en met ons verbonden.
Toen ik met de vader van mijn kinderen trouwde, heb ik mijn trouwdatum erin laten graveren
Het dragen van de assieraden hielpen mij in mijn rouwproces
Iedere keer als ik mijn sieraden draag, voel ik blijdschap en trots. De sieraden symboliseerden de liefde ik voor mijn kinderen voelde. Maakte de herinneringen aan hen tastbaar. Zodat het verdriet langer overheerste maar plaatsmaakte voor liefde en trots.
En nu ben ik weer op die plek die zo met de hoogte- en dieptepunten uit mijn leven zijn verbonden. Ik moet even gedag zeggen. Ik kan het niet maken om door te lopen. Ik loop naar binnen en wordt allerhartelijkst onthaald. Weer voel ik mij thuis.
Een sieraad is een blijvende herinnering
Een sieraad is persoonlijk en is blijvend. Een sieraad is (vaak) verbonden met bijzondere momenten in iemands leven. We dragen niets voor niets een trouwring.
Voor mij was het hebben van een sieraad een manier om het verlies van mijn kinderen een plek te geven en de herinneringen hen te koesteren. En Ellen en Lotten van Oogst Sieraden Goudsmeden & Ontwerpers voelden dat als geen ander aan.
Hoe heb jij herinneringen aan je overleden kindje tastbaar gemaakt?
