door Leonie Nuijen | okt 9, 2024 | Babyverlies en de omgeving, Het rouwproces na babyverlies
Steeds meer begrip voor ouders die hun kindje zijn verloren
Mensen die mij al een tijd volgen, weten dat ik twee kinderen heb verloren en dat ik mijn werk heb gemaakt om ouders (en hun naasten) te begeleiden bij het overleven van het verdriet en het herpakken van hun leven.
Met mijn blogs en met mijn boek: Je bent je kindje verloren… hoe nu verder? beschrijf ik hoe verdrietig, pijnlijk en eenzaam het proces is om het verlies te verweven in je leven en het verdriet en de pijn te overleven. Maar beschrijf ik ook hoe je het verlies kunt verweven in je leven en jezelf toe te staan om gelukkig te zijn. Ik help mensen in te zien dat er een (gelukkig) leven is na de dood van hun kind en begeleid hen in het (weer) omarmen van het leven.
Er komt steeds meer begrip voor het verlies van een kind in de (prille) zwangerschap of vlak na de geboorte. Gelukkig. Want dat maakt het rouwproces en de rouwreis een stuk minder eenzaam, minder moeizaam.
Hoe pijnlijk is het om te horen dat je kind net te vroeg is geboren voor een couveuse…
Ik krijg vaak de vraag met hoeveel weken onze kinderen overleden. Als ik dan antwoord dat mijn dochter met 20 weken is overleden en mijn zoon met net geen 24 weken en dat hij daarom in mijn armen is overleden dan is het antwoord bijna altijd. Ben je niet boos dat ze geen uitzondering maakte? Wat maken die paar dagen nu uit?
Heel lang was ik het met hen eens. En heel lang ben ik ook boos geweest. Mijn zoon had het gewicht en de lengte van een baby van 26 weken. Officieel was hij dit nog niet. Zat hij net onder de grens van die cruciale termijn. En dus onder de grens om in een couveuse te mogen.
Goed bedoelde maar kwetsende opmerkingen
Hij overleed op mijn buik na ruim 3 kwartier. Na zijn overlijden zei de arts: het was een sterk jongetje met een vechtersmentaliteit. Je zag dat hij wilde leven… Een opmerking die troostend bedoeld was maar heel verkeerd viel. Wat had ik aan deze opmerking? Ze liet mijn kind wel gewoon doodgaan.
En de opmerking: wel de lengte en het gewicht maar niet het aantal weken… viel ook niet in goede aarde. Hoewel deze opmerking niet troostend was bedoeld. De verpleegkundige zei daarna meteen: soms word ik moedeloos van een protocol en vraag ik mij af waarom ik dit werk nog doe. Waarom hebben ze niet naar je zoon gekeken? Waarom de weken van de termijnecho als uitgangspunt genomen en niet hoe hij het deed en hoe groot hij was… Ik snapte haar frustratie en het maakte mij nog bozer.
Niet lang na het overlijden kreeg ik ‘opbeurende’ opmerkingen van mensen die mij vertelde dat het voor Oscar echt beter was. De kans dat hij normaal zou opgroeien en zich tot een gezonde volwassene zou ontwikkelen was op deze termijn zo ontzettend klein. Als hij de couveuse tijd al zou overleven want… en dan kwamen de cijfers.
Nog een keer je kind verliezen… en de manier waarop. Onverteerbaar
Tuurlijk was ik het verstandelijk met hen eens. Maar ik was de moeder. Ik wilde geen afscheid van hem nemen. Het maakte mij niet uit als hij zorgintensief was. Ik had genoeg liefde en verpleegkundige ervaring … Ik wilde gewoon geen afscheid nemen. Niet weer.
Tot het moment dat iemand mij vroeg: wat was je overweging om de zwangerschap van je dochter te beëindigen? Ik vertelde dat ik dat had overwogen omdat zij anders geen leven zou hebben. Ik gunde haar een leven als elk ander kind en niet een leven waarin zij altijd afhankelijk zou zijn van de liefde, geduld en toewijding van anderen.
Ik gunde haar een leven waarin ze de wereld mocht ontdekken, vriendjes mocht maken, verliefd mocht worden, een gezin mocht stichten, carrière mocht maken etc. Zich mocht ontwikkelen tot een gezonde en evenwichtige en hopelijk gelukkige volwassen vrouw. Echter op het moment dat de dag naderde waarop wij de zwangerschap zouden afbreken, groeide de twijfel. Gelukkig overleed zij in mijn buik en hoefde ik geen duivelse keuze te maken.
Wat maakt je dan zo boos dat Oscar niet in de couveuse mocht? was haar volgende vraag. Ik antwoorde dat hij leefde en er zo dichtbij was. Dat het niet met 100% zekerheid te zeggen was dat hij iets over zou houden aan zijn extreme vroeggeboorte. Omdat er ook extreem vroeggeboren kinderen zijn die er niets aan hebben overgehouden. Althans voor zover ik weet… En als hij er wel iets aan over zou hebben gehouden, dit niet altijd ernstig hoefde te zijn. We waren er zo dichtbij. Hij leefde.
De pijn van het verlies bleef, de woede nam af en berusting volgde
Ons gesprek zette mij wel aan het denken. Waar leg je uiteindelijk de grens? Protocollen zijn er niets voor niets. Het is ergens op gebaseerd. Op cijfers.
De boosheid om het besluit dat door protocollen was genomen, verdween. Maar de pijn en het verdriet om zijn overlijden niet. Met hotten en stoten leerde ik weer te genieten en kreeg zijn verlies een plek in mijn leven. Ik voel nu vooral liefde en trots. En, hoe gek het ook klinkt, ben ik dankbaar dat hij is overleden.
Natuurlijk had ik nooit afscheid van hem willen nemen. Het had nooit zo moeten gaan. Maar het idee dat er een hele grote kans was dat mijn kind zorgbehoeftig zou zijn, afhankelijk zou moeten zijn van de liefde, geduld, tijd en toewijding van anderen, niet het leven zou kunnen leiden wat elk kind verdient, is onverteerbaar voor mij.
Je kind verliezen is erg. Je kind zien lijden is minstens zo erg
Wanneer je een kind krijgt, althans zo gold het voor mij, heb je een beeld voor ogen. Dit beeld is een gezond en gelukkig kind. Een kind dat speelt met vriendjes, sport en naar school gaat. Geen beeld van een kind wat op bepaalde vlakken niet kan meedoen.
Natuurlijk zijn er allerlei voorzieningen voor zorg intensieve kinderen en/ of kinderen met een handicap. Maar het zijn voorzieningen. Deze kinderen hebben nooit een onbezorgde jeugd. Hebben niet de jeugd die ik als kind had en die mijn jongste zoon nu heeft. En daar word je iedere dag mee geconfronteerd. Zo intens verdrietig.
Jouw kind die nooit het leven zal mogen leven waarvoor leven bedoeld is
Ik heb respect en bewondering voor al die vaders en moeders die te maken hebben met levend verlies. Zij verliezen weliswaar niet hun kindje maar verliezen wel hun toekomstverwachting. Hebben te maken met verlies om wat er niet (meer) zal zijn en of nooit zal komen. Missen sommige mijlpalen die voor een gezond kind vanzelfsprekend zijn: zitten, lopen, praten, diploma, werken, relaties, gezin … Moeten de zorg overdragen aan anderen en wellicht hun kind uit huisplaatsen omdat het niet langer mogelijk is om hun kindje thuis te houden…
De impact van levend verlies wordt nog te veel onderschat.
De ouders bevinden zich, in mijn ogen, voortdurend in een spagaat. De zorg voor hun zorg intensieve kind aan de ene kant en de zorg voor hun andere kinderen, de verplichtingen van het werk en het sociale leven aan de andere kant. Niet zelden verliezen deze ouders hun werk en/ of relaties.
Hoe eenzaam en verdrietig moet dat wel niet zijn? Voor beiden. Ouders en kind. Ik probeer mij er een voorstelling van te maken. Ook omdat ik wel eens de vraag krijg of ik hen zou kunnen begeleiden. En dan merk ik dat mijn kennis daarvoor onvoldoende is. Ik kan mij een voorstelling maken van hoe het is om ouder te zijn van een zorg intensief kind. Heb als verpleegkundige ook vaak voor hen gezorgd. Maar zal nooit helemaal kunnen voelen hoe het werkelijk is. En zal dus ook nooit die tips kunnen geven die ik wel als moeder van een stil geboren en overleden baby kan geven.
Het taboe op levend verlies zou er niet mogen zijn
En dan overvalt mij soms ook een schuldgevoel. Omdat ik het gevoel heb dat er voor verdriet om het verlies van een kind meer begrip is dan het verdriet om jouw zorg intensieve kind en de impact op het gezin. Of het zo is, weet ik niet. Ik ben heel benieuwd naar de mening van anderen
door Leonie Nuijen | jul 4, 2024 | Babyverlies en de omgeving
Soms voel je de noodzaak om gelijk te reageren
Ik open mijn LinkedIn en lees een berichtje: Dag Leonie, mag ik je iets vragen? Ik heb een vriendin of misschien wel, ik had een vriendin. Ze heeft vorig jaar haar kindje verloren en al die tijd heb ik niets van mij laten horen… Ik wist gewoon niet wat ik moest doen. Ik mis haar. Heb jij een idee hoe ik weer in contact met haar kan komen?
Ik stuur haar een berichtje met: Natuurlijk wil ik je helpen maar laten we even bellen. Dat praat makkelijker.
Ze reageert meteen. Kan ik nu bellen?
Ik voel de noodzaak. Check mijn agenda. Schat in hoeveel tijd dit gesprek zal duren. En antwoord: Ja dat kan.
Dat laat ze zich geen tweede keer zeggen
Ik heb het nog niet getypt of ik hoor mijn mobiel. Wat fijn dat je meteen tijd voor mij hebt, zegt ze. Ik wilde je al zo vaak bellen. Heb je berichten gelezen en je blogs. Maar ik vond geen tips wat je kunt doen als je na een lange tijd, het contact weer wilt aangaan.
De angst om afgewezen te worden, overheerst
Waar ben je bang voor? Vraag ik haar. Dat ze boos op mij is en geen contact meer wil. En daarom bel ik jou. Wat verwacht je van mij hierin? vraag ik haar. Dat je mij tips geeft hoe ik het contact kan herstellen, antwoord ze. Die kan ik je geven, zeg ik haar. Maar zojuist zei je dat je bang bent dat ze boos op je is en geen contact wil.
Misschien is het beter om te accepteren dat de vriendschap verbroken is
Even is het stil. Tja… hoor ik na een tijdje. Ja ik ben bang dat ze boos is en geen contact meer wil. Moet ik het dan maar laten? Laten wat? Vraag ik haar. Nou, het er maar gewoon bij laten. En dan? vraag ik haar. Ja, dan is de vriendschap gewoon voorbij, antwoord ze.
Volgens mij mis je haar en wil je de vriendschap weer herstellen, toch? Ja, antwoord ze. Maar als ze het niet meer wil dan kan ik het maar beter niet nog een keer proberen.
Er is wel geprobeerd het contact te herstellen maar zonder gewenst resultaat
Wacht even. Heb je het al geprobeerd? vraag ik haar. Ja, antwoord ze. Ik heb een appje gestuurd met de vraag “Hoe gaat het?” En daar reageerde ze niet op.
Ah, je hebt het al geprobeerd. Hoe lang geleden heb je het appje gestuurd en hoe lang geleden is je vriendin haar kindje verloren? Ik heb drie weken geleden het appje gestuurd en haar dochtertje is één jaar geleden overleden.
Ze beseft dat ze het anders had moeten aanpakken
Ik heb het niet goed gedaan he? Ik antwoord haar dat het niet de meest handige manier blijkt. Anders had je vriendin wel gereageerd. Ik snap je worsteling en ik snap ook de drempel. Je voelt je er niet goed bij dat je er niet voor haar was. Klopt dat? Het blijft even stil en dan zegt ze schoorvoetend. Ik schaam me gewoon. Ze had mij nodig maar ik wist gewoon niet hoe ik haar kon helpen. Ik wilde het wel maar het lukte gewoon niet. Ik kon haar verdriet gewoon niet zien. Ik voelde mij zo machteloos.
Er waren genoeg momenten om wel te doen wat ze had moeten doen
Ze heeft mij een paar keer gebeld. Ik durfde gewoon niet op te nemen. Bang dat ik zou gaan huilen terwijl zij mij nodig had. Op een gegeven moment heb ik haar een appje gestuurd. En wat stond er in? vraag ik haar. Uh… ik schreef dat ik het heel naar vond wat haar was overkomen. Dat ik in gedachte bij haar was. En toen een hartje.
Daarna heb ik niks meer van haar vernomen. En heb ik zelf ook geen contact meer opgenomen.
Ze beseft dat de vriendschap over is
Vorige week hoorde ik van een wederzijdse kennis dat ze weer in verwachting was. En toen heb ik haar geappt. Ik vond het een beetje raar om te schrijven: gefeliciteerd met je zwangerschap want ik had het via, via. Dus schreef ik: hoe gaat het met je?
“Wat had je gehoopt?” vraag ik haar. “Dat ze zou terug appen met de mededeling dat het goed met haar ging en dat ze weer in verwachting was”, antwoord ze. “Je had dus gehoopt dat ze je zou antwoorden en zou zeggen dat ze weer in verwachting was”, antwoord ik haar.
Ze snapt zelf ook wel dat ze geen deel meer uitmaakt van het leven van haar vriendin
Ze gniffelt en ik hoor haar zeggen… “Ja dat had eigenlijk wel gehoopt. Best wel stom hè?” “Stom? Waarom vind je het stom van jezelf?” vraag ik haar. “Nou ik denk niet dat ik blij zou zijn als het mij was overkomen. Als iemand een jaar niks van zich laat horen. En dan doet alsof er niets aan de hand is. Ik snap wel dat ze niet heeft gereageerd…”, antwoord ze.
“Dus, je bent niet bang dat ze geen contact meer met je wil en boos op je is. Je bent ervan overtuigd”. “Ja”, antwoord ze. “Dat weet ik wel zeker. En ze heeft het recht om boos op mij te zijn. Ik zou het namelijk ook zijn”.
Ze hoopt dat ik het antwoord heb om het contact te herstellen
“En toen dacht je. Ik bel Leonie van Dunamis Coaching voor advies?” “Ja… eigenlijk wel”, is haar antwoord.
Ik voel haar intense verlangen en haar spijt
“Okay”, antwoord ik. “Stel je eens voor dat jij jouw vriendin bent. Wat zou jij dan willen in deze situatie. Je bent je kindje verloren. Je beste vriendin heeft het laten afweten. En nu zoekt ze weer contact. Wat zou je graag van haar willen horen?”
Ik vraag naar haar verwachtingen
Even is het stil en dan antwoord ze: “Ik zou het fijn vinden als ze mij een bericht zou sturen waarin ze uitlegt waarom ze niets van zich liet horen toen ik haar zo nodig had. En ik zou willen weten hoe ze daar nu over denkt. Wat ze ervan vindt dat ze mij zo in de steek heeft gelaten. En zou willen horen dat ze begrijpt dat ik niet reageerde op haar app. En dat snapt dat boos ben. En misschien ook nog wel dat op dit moment eigenlijk helemaal geen contact meer wil”.
Eigenlijk weet ze zelf wel hoe ze het zou kunnen aanpakken
“Je hebt het antwoord al”, antwoord ik haar. “Hoe voelt dat voor je om er zo naar te kijken en het op deze manier te doen?” “Dat voelt goed,” antwoord ze. “Ik ga het doen. Vind het heel spannend en moeilijk. Maar ik moet het doen. Ik mis haar te veel. En ik heb ontzettende spijt. Ook al hersteld de vriendschap niet. Ik ben dan wel die knoop in mijn maag kwijt”.
Het contact is gelegd
Een paar dagen later, krijg ik een berichtje. Dank je wel voor je tijd. Was ik helemaal vergeten te zeggen. Ik heb mijn vriendin inmiddels gesproken. Er zijn best harde woorden gevallen. We hebben samen gehuild. Maar het contact is hersteld.
Mensen mijden het contact uit angst het verkeerde te doen of te zeggen
Veel relaties komen onder druk te staan door het verlies van een kindje. Niet alleen de relatie van de ouders maar ook de relatie tussen de ouders en hun familie en/ of vrienden.
We weten ook vaak niet hoe we moeten reageren op een dergelijk verlies
Het verlies van een kindje is zo immens groot. Zo overweldigend. Het is helemaal niet raar of gek dat je niet weet hoe je als omgeving hierop moet reageren. Hoe je moet handelen.
In mijn boek: Je bent je kindje verloren… hoe nu verder? Staan inderdaad tips wat je als naaste kunt doen wanneer iemand zijn of haar kind verliest. En ja, het klopt ook dat er geen duidelijke tips staan wat je kunt doen als de relatie inmiddels zo vertroebeld is, dat het contact min of meer verbroken is…
Een gebroken relatie door het verlies van een kindje komt vaak voor
Tijdens mijn sessies met ouders maar ook terloops, krijg ik vaak een dergelijke situatie voorgelegd. Is een jarenlange vriendschap verbroken omdat na het verlies van de baby alle contact werd verbroken.
Niet alleen vriendschappen lijden onder het verlies van een baby. Ook familiebanden
En niet alleen vriendschapsrelaties worden verbroken. Ik heb meerdere keren meegemaakt dat familieleden elkaar niet meer zagen omdat de ouders zich onvoldoende gesteund voelden. Zich in de steek gelaten voelden. En zich niet gehoord voelden. Ook door hun eigen ouders, broers en zussen.
Het gevoel er niet alleen voor te hoeven staan, is van onschatbare waarde
De steun van familie en vrienden is heel belangrijk in het rouwproces na het verlies van je kindje. Het gevoel dat er iemand voor je is. Het gevoel dat iemand je situatie kent, is van onschatbare waarde. Rouwen heeft geen eindpunt. Er zijn namelijk altijd momenten waarop het gemis en het verdriet om het verlies van het kindje er in alle heftigheid weer aanwezig is. Ouders leren te leven met het verlies en vinden een manier om het leven weer te omarmen. Maar op juist die onverwachte momenten is het fijn als daar die schouder is.
Tips voor het herstellen van de relatie
- Besef dat hoe langer er geen contact met elkaar is, hoe moeilijker het wordt om weer met elkaar in contact te komen.
- Stel niet uit tot het geschikte moment zich voordoet. Want het geschikte moment is er nooit. Dat creëer jezelf
- Neem (zelf) actie wanneer je de behoefte voelt om weer met elkaar in contact te komen. Wacht dus tot de ouders zelf het contact weer zullen hervatten
- Wees erop voorbereid dat de ouders boos op je zijn of jouw initiatief niet kunnen waarderen. Besef dat je ze in de steek hebt gelaten op het moment dat ze jou het hardst nodig hadden
- Wees bereid om je excuses aan te bieden en de schuld op je te nemen
- Probeer je eigen gedrag niet goed te praten maar erken dat je gedrag niet juist was
- Toon begrip als de ouders het contact niet meer willen hervatten
Stappenplan
- Beschrijf de situatie. Benoem zoiets als: Vorig jaar verloor jij je kindje. Je had mij toen heel erg nodig. En ik was er niet voor jou.
- Beken schuld. Zeg zoiets als: Wat ik gedaan heb, daar heb je alle recht toe om boos op mij te zijn. Op het moment dat je mij zo hard nodig had, was ik er niet voor jou.
- Vertel hoe je je hieronder voelt. Bijvoorbeeld: ik schaam mij voor mijn gedrag. Ik schaam mij dat ik jou zo teleurgesteld heb. Ik schaam mij dat ik er niet voor je was. Laat weten hoe erg je je eigen gedrag en handelen vindt.
- Laat duidelijk weten waarom je weer contact wilt. Bijvoorbeeld: ik mis je enorm. Je was mijn beste vriend(in). We hebben zoveel meegemaakt met elkaar. Ik wil weer deel uitmaken van jouw leven.
- Toon begrip als je vriend of vriendin er niet (direct) open voor staat. Door bijvoorbeeld te zeggen: Ik snap het als ik geen deel meer mag uitmaken van jouw leven. Ik liet het afweten op het moment dat je mij juist nodig had. Liet het afweten toen jij het ergste meemaakte wat een mens moet meemaken.
- Laat (nogmaals) merken dat je er spijt van hebt en dat je verbetering belooft. Door bijvoorbeeld te zeggen: Ik kan het niet terugdraaien wat er is gebeurd Maar ik weet wel dat ik het anders had moeten doen. En dat ik het ook nu anders zou aanpakken.
- Laat weten waarom je je zo hebt gedragen. Door bijvoorbeeld te zeggen: Ik voelde mij zo machteloos. Zoveel verdriet en ik kon het niet wegnemen. Ik wist mij werkelijk geen raad. Wist werkelijk niet wat ik moest doen. Ging de confrontatie uit de weg. Uit angst het verkeerde te doen of te zeggen. Voor ik er erg in had waren er weken verstreken. Werd de drempel om je bellen of bij je langs te gaan steeds hoger. Totdat ik het helemaal niet meer durfde.
- Vertel wat je eigenlijk had willen doen. En vertel waarom je het contact weer zoekt. Bijvoorbeeld door: Ik had eigenlijk een arm om je heen willen slaan en samen willen huilen. Je willen troosten. Er ging geen dag voorbij dat ik niet aan je dacht maar durfde steeds niet het contact te zoeken. Maar ik mis je zo erg. En ik vind het zo erg dat ik je niet meer zie, dat ik over mijn angst heen stap. En hoop dat we erover kunnen praten. En weer onze vriendschap kunnen opbouwen.
- Nodig je vriend of vriendin daarna uit. Bijvoorbeeld door te zeggen: Ik hoop dat ik met deze ‘brief’ goed heb kunnen uitleggen hoeveel je voor mij betekent. En hoe graag ik zou willen dat we weer contact hebben. En hoop dan ook dat je ervoor openstaat.
- Tenslotte geef je aan wanneer je hem of haar belt zodat er ook contact gemaakt kan worden. Door bijvoorbeeld: Ik bel je volgende week vrijdag [datum] om [tijd] zodat we het kunnen uitpraten.
- Wees erop voorbereid dat je vriend of vriendin hier (nog) geen behoefte heeft. Geef hem of haar dan ook de ruimte om jouw verzoek af te wijzen. Door bijvoorbeeld: Nogmaals ik begrijp het als je geen contact meer met mij wilt. Als je geen contact meer wilt, neem dan gewoon niet op. Dan weet ik hoe je erin staat.
- Geef je vriend of vriendin de ruimte om een tegenvoorstel te doen. Door bijvoorbeeld: Mocht je echter wel met mij hierover praten maar het tijdstip komt niet uit. Wil je mij dan een berichtje sturen op welk tijdstip ik je kan bellen of spreken.
Mijn beste vriendin liet ook niets van zich horen
Toen onze dochter overleed liet een van mijn beste vriendin niets van zich horen. Ze was niet op de condoleance. Ze verscheen niet bij de uitvaart. Ik kreeg niet eens een kaart. En wekenlang bleef het muisstil. Ik snapte er niets van. Mijn man zei dat ik haar maar snel moest vergeten. Aan zo’n vriendin had ik niets.
Ik wilde haar niet kwijt als vriendin maar durfde haar niet te bellen. Was bang dat ze niet zou opnemen. Om toch in contact te komen appte ik haar een berichtje waarin ik schreef: Ik vind het zo raar dat ik niets van je hoor. Je bent mijn beste vriendin. Van jou had ik nooit verwacht dat je niks van je zou laten horen. Ik ben mijn dochter verloren…
Ik kreeg de volgende reactie
Lieve Leen
Drie maanden geleden verloor jij je dochtertje Madelon. Op dat moment had jij mij nodig. En verwachtte jij ook dat ik er voor je zou zijn. Helaas liet ik het afweten. Ik was er niet voor jou. En liet je alleen met je verdriet.
Daar heb ik enorm veel spijt van. Ik schaam mij kapot. Jij, mijn beste vriendin met wie ik alles deelde, liet ik in de steek op het moment dat je mij het hardst nodig had.
Waarom? Ik weet het zelf niet. Ik voelde mij zo machteloos. Zoveel verdriet en ik kon het niet wegnemen. Dat voelde zo naar dat ik elke confrontatie met je uit de wegging. Als ik je maar niet onder ogen hoefde te komen. Ik dacht op dat moment eigenlijk alleen maar aan mijzelf. Aan mijn eigen onvermogen om met het verdriet om te gaan. En mijn onvermogen om jou te helpen.
Het valt niet goed te praten wat ik deed. Als ik het nu over mocht doen, zou ik het zeker anders doen. Ik zou er gewoon voor je zijn. Samen met je huilen. Zou je vragen wat ik voor je kon doen om het verdriet te verlichten. Helaas kan ik de tijd niet terugdraaien. Hoe graag ik dat zou willen.
Net zo graag als ik weer deel zou willen uitmaken van jouw en jullie leven. Ik mis jou. Ik mis jullie. Er gaat geen dag voorbij dat ik niet aan jou, jullie en jullie kindje denk. Iedere dag vraag ik mij af hoe het met je zou gaan. En iedere dag vraag ik mijzelf af hoe ik het zover heb laten komen. Waarom ik niet durfde om je onder ogen te komen. Ben ik boos op mijzelf dat ik het liet afweten. Alleen maar uit angst dat ik het verkeerde zou doen.
Ik was zo blij dat jij het initiatief nam om mij te appen. En toch vind ik het lastig om je te bellen na alles wat ik heb nagelaten. Vandaar dat ik deze brief heb geschreven. Om je mijn excuses aan te bieden. Uit te leggen waarom ik deed zoals ik deed. En om te zeggen hoe erg ik je mis. En hoe blij ik ben dat jij wel de durf had om het contact weer aan te gaan.
Ik bel je morgen om 20 uur zodat we het uit kunnen praten en de lucht kunnen klaren. Als je mij niet meer wil spreken, dan begrijp ik dat als geen ander. Maar hoop natuurlijk iets anders.
Mocht je wel open staan voor een gesprek maar het tijdstip komt niet uit, laat het mij dan weten via een berichtje. En geef dan aan wanneer ik je kan bellen.
Liefs …
Ik wachtte niet tot de volgende avond
Ik was zo blij met de reactie dat ik haar direct terugbelde. De volgende dag kwam ze langs en hebben we alles uitgesproken. Ze is nog steeds mijn vriendin.
Tips zijn geen garantie voor het herstellen van de relatie maar helpen altijd
Ondanks je pogingen kan het toch gebeuren dat de relatie onherstelbaar blijkt. Is de verwijdering zo groot geworden dat deze onoverbrugbaar is. Ook dan is het goed om je gevoelens naar de ouders te uiten. Door je gevoelens te delen kun je (ook) zelf helen. Doordat je bevrijd bent van een heel naar gevoel.
Kennisbank Kindverlies
Deze tips en nog veel meer, zullen te zijner tijd ook te vinden zijn op de Kennisbank Kindverlies
#relatieherstellen #babyverlieseinjeomgeving #hoesteunjenababyverlies #vriendschapherstellen #babyverlies #tipsvoorsteunnababyverlies
door Leonie Nuijen | mei 16, 2024 | Babyverlies en de omgeving, Babyverlies en je andere kinderen
Soms wil je gewoon niet geloven dat het fout gaat
Afgelopen zaterdag was de finale van het Eurovisie Songfestival. Al weken verheugde ik mij erop om samen met mijn jongste naar Joost Klein te kijken en Europapa mee te zingen. Helaas werd Joost Klein gediskwalificeerd. Er was een incident met een cameravrouw geweest. Er werden verder geen uitspraken gedaan. Speculaties volgden en de sympathie voor Joost groeide met de minuut. En de antipathie voor de EBU groeide ook met de minuut. Waarom nam de EBU zo’n drastisch besluit? Het was maar een incident.
Een petitie werd gestart om Joost alsnog te laten meedoen. Deze werd enthousiast door mij gesteund. Ik en velen met mij hielden hoop tot het einde ook al stonden alle signalen op rood. En gingen alle alarmbellen af.
IJdele hoop. Omdat je gewoon niet wil geloven dat het fout kan gaan. Gewoon niet willen geloven dat het fout gaat.
Hoe kan ik mijn kind duidelijk maken dat het mis is?
Ik moest een teleurgesteld jongetje gaan uitleggen waarom zijn HELD JOOST niet mocht zingen. Hij had zich er zo op verheugd. Voor het eerst mocht hij tot heel laat opblijven. Hij had chippies uitgezocht. En was ervan overtuigd dat wij, Nederland, zouden gaan winnen.
En nu ging dat allemaal niet door. Hoe vertel je een klein kind van 6 jaar dat iets waar hij zich zo op verheugd heeft, dat het niet doorgaat.
Een vraag die ik ook vaak van ouders krijg. Hoe vertel ik mijn kind dat de baby is overleden. Dat hij of zij wel grote broer of zus is maar dat er geen kindje is om mee te spelen.
Kinderen hebben recht op de waarheid
Ik adviseer de ouders altijd om hierover eerlijk te zijn en hun kind te betrekken bij het afscheid. Ook al hebben ze de baby niet gekend, zijn ze zelf nog heel klein. Een kind heeft haarfijn in de gaten dat er iets niet klopt. Heeft haarfijn in de gaten dat pappa en mamma verdriet hebben. Vraagt zich af waar de baby blijft.
Mijn eigen zoontje heeft zijn zus en broer nooit gekend. Maar dat weerhoudt hem er niet van om over zijn broer en zus te praten. En weerhoudt hem ook niet om over hun dood te praten. Hij is hier nieuwsgierig naar.
Er is altijd een goed moment om je kind te vertellen over het broertje of zusje dat er niet meer is
Mans was 2 jaar toen hij mij vroeg waarom hij geen broer of zus had. Hij was namelijk dol op baby’s en al zijn vriendjes ‘op school’ kregen een baby. Hij was boos op Lotte omdat zij al een grote zus had en nu ook een kleine zus had. Hij vond het niet eerlijk. Want hij had er geen één.
Het was voor mij het moment om hem te vertellen over zijn broer en zus en dat deze niet meer leefden. Met behulp van Kikker en het vogeltje legde ik uit wat doodzijn inhield. Hij was verdrietig en teleurgesteld dat zijn broer en zus niet meer te maken waren. Want ja, eenmaal kapot was kapot.
Elke leeftijd heeft zijn eigen manier van omgaan met verlies
Naar mate hij ouder werd, kregen de gesprekken over de dood en verdriet om het verlies van zijn broer en zus een andere lading. Ik merkte dat hij met het klimmen van de jaren ook anders reageert op verlies en rouw. Hieraan ook andere uitingen aangeeft.
Toen hij 2 was, was de dood voor hem hetzelfde als het kapotgaan van zijn speelgoed en het weggooien ervan. Nu hij 6 is beseft hij heel goed was dood zijn inhoudt. Weet hij dat je iemand waarvan je houdt, gaat missen op het moment dat hij of zij er niet meer is. Ervaart hij dat het uitvoeren van rituelen en het hebben van herinneringen, troostend zijn.
We vieren de jaardagen van onze oudste twee. We tuigen ieder jaar voor elk kind een kerstboom en paastakken op. We zaaien ieder voorjaar bloemen die goed zijn voor bijen, hommels en vlinders.
De dood als onderdeel van het leven
Samen met hem hebben we een manier gevonden om het verlies van zijn broer en zus te verweven in zijn leven. De dood is bij ons bespreekbaar. Maakt onderdeel uit van ons leven. Van ons gezin.
En zoals mijn zoon het zo mooi verwoordde na zijn bezoek aan Naturalis: zelfs als je dood bent, ben je van waarde.
door Leonie Nuijen | mrt 26, 2024 | Babyverlies en de omgeving, professional
12 maart gaf ik, op uitnodiging van Martijn Oudijk, een interactieve lezing aan gynaecologen (in opleiding) en verloskundigen (in opleiding) van het Amsterdam UMC.
Toen ik gevraagd werd, zei ik ja voordat ik echt over de vraag had nagedacht. Mijn drive om zwangerschapsverlies (nog) meer bespreekbaar te maken en de zorg aan ouders (nog) beter te maken, zorgde ervoor dat ik al bevestigend had geantwoord voordat ik echt besefte wat mij eigenlijk werd gevraagd.
Mijn kennis delen zodat iedereen weet hoe ze ouders die te maken hebben met zwangerschapsverlies, kunnen steunen
Ik voel totaal geen schroom om over zwangerschap- en/ of babyverlies en de gevolgen ervan te praten. En voel ook geen schroom om te vertellen hoe je ouders, en ook hun naasten, kunt steunen tijdens hun rouwproces. Ik heb ideeën te over hoe we als samenleving het leed voor ouders die een kind verliezen kunnen beperken.
Steeds meer gynaecologen en verloskundigen zien psychosociale zorg als onderdeel van hun takenpakket
Maar toen ik besefte welke kans mij werd geboden, kreeg ik toch wel een beetje last van plankenkoorts. Wat achteraf nergens voor nodig bleek. Ik werd ontvangen door gepassioneerde professionals die nog betere patiëntenzorg willen bieden. En graag mijn mening en expertise wilden horen. Zodat zij dit kunnen toepassen in hun praktijk.
Op een interactieve manier bespraken we thema’s waar artsen en verloskundigen mee te maken krijgen bij zwangerschapsverlies. En bespraken we hoe zij hiermee om kunnen gaan.
Het is niet altijd makkelijk om de juiste woorden te kiezen of de juiste toon te slaan
Tijdens de lezing werd duidelijk hoe lastig het soms is om de ‘juiste woorden’ en/of de ‘juiste toon’ te slaan. Ieder mens rouwt op zijn of haar eigen manier. Behoeftes en verwachtingen verschillen. Ook heeft ieder mens zijn of haar eigen associatie met woorden. Wat voor de een kwetsend kan voelen, hoeft voor een ander niet zo te zijn.
Ouders willen zich gehoord en gezien voelen
Ondanks deze verschillen, willen ouders zich vooral gezien en gehoord en erkend voelen. Ouders willen het gevoel hebben dat men begrip heeft voor hun verdriet. Ouders willen erkenning voor hun verlies. En dat is makkelijker dan je denkt:
- Feliciteer de ouders met hun baby en condoleer ze met het verlies. Besef dat ouders naast intens verdrietig ook trots zijn. Door hen te feliciteren erken je hun kindje. Door hen te condoleren erken je het verlies en het verdriet.
- Door het verlies zijn ouders (nog) niet in staat om concreet aan te geven wat zij nodig hebben, vragen te stellen etc. Help ouders door concrete vragen te stellen. Vraag bijvoorbeeld niet “Hoe gaat het? “ Maar vraag “Hoe gaat het vandaag?” Vraag bijvoorbeeld niet “Hoe is de afgelopen tijd gegaan?” maar vraag “Wat doe je om de dagen door te komen? Wat zijn moeilijke momenten?”
- Nodig ouders uit om te praten door aan te sluiten bij hun emoties. Herhaal de woorden die ouders zeggen.
- Luister naar de ouders en geef geen raad of advies. Ouders een zwangerschapsverlies doormaken, willen zich gehoord voelen. Willen erkenning van hun verdriet. En daar hoort advies of uitleg (nog) niet bij. (Keirse, 2020). Hoe goed ook bedoeld is. Gebruik de kracht van stilte. Luisteren alleen is (echt) voldoende.
- Probeer schuldgevoelens niet weg te nemen door argumenten aan te dragen die deze schuldgevoelens weerleggen. Laat de ouders erover praten. Steeds weer opnieuw. Ouders weten verstandelijk echt wel dat ze geen schuld hebben aan de dood van hun baby. Maar dat neemt het schuldgevoel niet weg. Je helpt ouders van het schuldgevoel af, door hen erover te laten praten. Ze (steeds opnieuw) de ruimte geven om hun schuldgevoelens te uiten. (Keirse, 2020).
- Wees je ervan bewust dat je zelf ook overmand kan worden door emoties. En dat het niet erg is om dit te laten zien. Ouders zullen zich gezien en gehoord voelen als ze merken dat er sprake is van professionele nabijheid.
- Besef dat informatie, hoe nuttig ook, niet (altijd) binnenkomt. Plan een nieuwe afspraak om alles nog eens te bespreken.
Ik deel graag mijn kennis met jou
Ben jij verloskundige, verpleegkundige, kraamverzorgende, arts of gynaecoloog? En wil je ouders die een zwangerschapsverlies doormaken nog beter kunnen begeleiden? Ik deel graag mijn kennis met jou.
Neem vrijblijvend contact met mij op voor een “Telefonisch Verkengesprek”. Zodat we samen kunnen bekijken wat jij nodig hebt om jouw cliënten – ouders die te maken hebben met zwangerschapsverlies – nog beter te kunnen bijstaan.
Een afspraak plan je heel makkelijk hier
Samen werken aan nog betere zorg voor ouders die te maken hebben met zwangerschapsverlies.
door Leonie Nuijen | jan 16, 2024 | Babyverlies en de omgeving, Het rouwproces na babyverlies, Weer zwanger na babyverlies
Ondanks de angst, weer een zwangerschap aangaan
Ik weet nog steeds niet waar ik de moed vandaan haalde. Nog een keer zwanger worden nadat ik mijn twee kinderen was verloren en mijn derde zwangerschap eindigde in een miskraam.
Hoe dan? En waarom dan? Ik hoor het je denken.
En, ja zo dacht ik er ook altijd over als mensen niet zwanger konden worden. En maar steeds de moed hadden om toch weer een stapje verder te gaan om die gekoesterde wens, dat verlangen in vervulling te laten gaan. En, ja zo dacht ik er ook over als mensen na het verlies van hun baby weer besloten een kindje te krijgen…Tot dat het mijzelf betrof.
Toen duidelijk werd dat ik niet op een natuurlijke manier zwanger kon worden, gingen wij ook het medische circuit in. Met het idee dat we er dan alles aan hadden gedaan. En nooit spijt konden hebben dat we het niet hadden geprobeerd.
Bij de eerste behandeling was het raak. Ik was zwanger van een meisje. Een meisje waar ik veel te vroeg afscheid van moest nemen. De tweede poging was weer raak. Helaas moest ik van dit jongetje ook veel te snel afscheid nemen.
Driemaal is scheepsrecht. Ik hoor het de arts nog zeggen… Helaas eindigde deze zwangerschap in een miskraam…
Het verlangen is onmetelijk groot
Het verlangen naar een kind waar we wel voor mochten zorgen. En die we wel mochten zien opgroeien werd zo groot, dat we besloten om er weer voor te gaan. Alle goedbedoelde adviezen ten spijt.
Zwanger worden was het probleem niet, werd mij gezegd. Zwanger blijven dat is de uitdaging… Ik hoor het de arts weer zeggen. Denderende woorden. Maar op dat moment raakte het mij niet. Het verlangen was te groot.
Dolblij maar ook doodsbang
Ik werd gelukkig weer zwanger. Maar toen het zover was, werd ik steeds overvallen door gevoelens van angst. Bij de minste en geringste pijntjes sloeg de angst toe. Wilde ik direct naar het ziekenhuis om er zeker van te zijn dat het goed ging.
Het vertrouwen dat ik een baby zou krijgen die ik -gezond en wel- mee naar huis mocht nemen. Die ik mocht zien opgroeien, had ik niet meer.
Ik durfde mij niet te hechten. Puur uit zelfbescherming. Bang om weer afscheid te moeten nemen.
Ik voelde boosheid als mamma’s in spe klaagden over hun ‘zwangerschapskwaaltjes’ als vermoeidheid, misselijkheid, vaak plassen, brandend maagzuur, bandenpijn, stemmingswisselingen etc. etc. Maar stiekem was ik ook gewoon jaloers. Het stak. Het deed pijn. Ik had het er allemaal voor overgehad. Als ik mijn kindjes maar had mogen houden.
Ik voelde mij schuldig naar mijn andere kinderen. Was het wel gepast om weer zwanger te worden? En zo snel al na hun overlijden…
Ik durfde mijn angsten, boosheid en onzekerheden niet te uiten. Durfde het met niemand te delen. Bang voor de reacties. Ik had er toch immers wéér zelf voor gekozen om zwanger te worden? Ik, met mijn geschiedenis. Dat was toch vragen om problemen?
Meer dan eens vroeg ik mij af waar ik aan begonnen was. Was het verlangen zo groot? En wat als ik nu weer afscheid moest nemen? Zou ik dan nog wel de steun en het begrip krijgen dat ik zo nodig had?
Het rouwproces na het verlies van mijn twee oudsten was al een eenzaam traject geweest. En nu moest ik ook nog eens dealen met de gedachte dat veel mensen in mijn omgeving, mijn naasten, onze beslissing, om toch nog een zwangerschap aan te gaan, niet konden waarderen. En ik kon ze eigenlijk geen ongelijk geven…
Ook voor mijn naasten was het een spannende en angstige periode
Niet alleen voor mij en mijn partner was het een spannende tijd. Ook voor mijn naasten. Niet alleen wij hadden het verdriet om het verlies van ons kindje. Niet alleen wij moesten leren leven met de leegte die onze kinderen achterlieten Ook zij. Net als wij moesten zij door een rouwproces en het verlies verweven in hun leven. En waarom zou de geschiedenis zich nú niet herhalen?
De zwangerschap kon mij en mijn partner niet snel genoeg voorbij gaan. We konden niet wachten tot het moment dat onze baby -gezond en wel- geboren was. En mee mocht naar huis.
Maar we moesten nog zo lang.
Machteloos toekijken…
Negen maanden duren een eeuwigheid als je iedere dag bang bent dat het mis kan gaan. En dat gold niet alleen voor mij en mijn partner. Ook voor mijn naasten was het een hele spannende tijd. Een tijd waarin mijn dierbaren zich menigeen machteloos hebben gevoeld.
Voor hen was het een periode waarin ze ‘blij voor ons wilden zijn’. En ons wilde doen geloven dat het allemaal goed zou komen. Maar eigenlijk had bijna niemand er vertrouwen in. En hadden ze het gevoel in een spagaat te zitten.
Waarbij ze aan de ene kant net als ons wilde geloven dat wij een gezond kindje zouden krijgen. Maar waarbij ze aan de andere kant ons, en wellicht ook zichzelf, wilden behoeden voor nog een keer verdriet.
Ondanks de geschiedenis, toch kunnen genieten
Ik moest een manier vinden om deze periode door te komen. En niet alleen doorkomen. Ik wilde ook genieten. En mooie herinneringen maken aan deze bijzondere periode. Ook al voelde ik voortdurend het zwaard van Damocles boven mijn hoofd.
En dat is gelukt. Ik ontdekte hoe ik kon ontspannen en steeds meer durfde te genieten van het zwanger zijn en het kindje in mijn buik. En merkte hoe ik hierdoor mijn naasten hielp te vertrouwen op een goede afloop.
Regie nemen over mijn zwangerschap
Een paar jaar na de geboorte van onze jongste zoon, zei een vriendin tegen mij: ‘Doordat jij zoveel vertrouwen had en zo ontspannen was, durfde ik erop te vertrouwen dat het goed zou komen’. Toen kon ik ook echt uitkijken naar de uitgerekende datum. En was ik niet dagelijks meer bezig met de vraag: ‘Zou het nog goed gaan? ‘Ik vind het echt heel knap hoe je dat hebt gedaan’. Maar vraag mij wel af: Hoe kon je zo ontspannen zijn en genieten? Hoe deed je dat?’
Ik antwoordde haar: ‘Het ging niet vanzelf. Ik ben actief op zoek gegaan naar manieren om te kunnen ontspannen en vertrouwen te krijgen. En die vond ik. En afhankelijk van mijn gemoedstoestand of de situatie, maakte ik gebruik van een van de manieren die ik had ontdekt. Ik hield een dagboek bij. En in dit dagboek stond ik mijzelf toe om alles te schrijven wat ik op dat moment voelde. Ongecensureerd. Ik maakte een afspraak bij een haptotherapeut om weer te leren contact te maken met mijn lichaam en mijn kind.
Ik ontdekte hoe ik weer écht contact kon maken met mijn eigen lichaam. Dit hielp mij te vertrouwen op mijn intuïtie. En het hielp mij de regie te nemen over mijn zwangerschap.
Ik verplichtte mijzelf om bij elke mijlpaal in de zwangerschap stil te staan. En deze te ‘vieren’. Het heeft ervoor gezorgd dat ik, ondanks mijn angst voor herhaling, toch kon genieten van deze zwangerschap. Maar het zorgde er ook voor dat ik, wanneer de zwangerschap onverhoopt weer verdrietig zou eindigen, toch mooie herinneringen zou hebben. Net als bij Oscar en Madelon. Want ondanks dat ik hen ben verloren, kijk ik met warme en blije gevoelens terug op de zwangerschappen’.
Een zwangerschap is een blije periode
‘Echt? Kun je dat echt zo voelen?’ vroeg ze mij hierop. Volmondig antwoordde ik: ’Ja. Dat voel ik zo.Ik had ze natuurlijk nooit willen verliezen. Ik had ze moeten zien opgroeien. Helaas mag niet iedereen even lang ‘groeien en bloeien’. Sommige bloemen bloeien kort en sommige bloemen bloeien lang. Maar dat neemt niet weg dat je van beide evenveel kan houden en kan genieten. Ik geef toe dat het niet altijd makkelijk is. Want ik mis ze iedere dag. Maar ik heb zo naar ze verlangd dat ik niet anders kan dan met liefde aan hen en de periode dat ze in mijn buik zaten, kan denken. En dat gold ook voor de zwangerschap van Mans.’
Herkenbaar?
Heb jij je baby verloren tijdens de zwangerschap, bevalling of de periode er na? Ben je weer in verwachting? En word je steeds overmand door angst? Zoek je manieren om beter met de angst om te gaan? Zodat je toch durft te genieten van de zwangerschap en het kindje in je buik? Neem vrijblijvend contact met mij op voor een gratis telefonisch Verkengesprek. Tijdens dit gesprek, bekijken we wat jij nodig hebt om met meer vertrouwen en meer ontspannen zwanger te kunnen zijn.
Negen maanden zijn lang als je iedere dag bang bent dat het mis kan gaan. Gun jezelf ondersteuning en begeleiding om deze blije maar angstige periode door te komen.
Een afspraak maak je heel gemakkelijk hier. Geef je de voorkeur aan Whatsapp? Stuur een berichtje naar 0610878636. Mailen kan ook naar leonie@dunamiscoaching.nl
door Leonie Nuijen | dec 12, 2023 | Babyverlies en de omgeving, Feestdagen, Het rouwproces na babyverlies
De feestmaand is begonnen
Samen met mijn man, hang ik de slingers op voor onze jongste zoon. Hij wordt 6 jaar. Op zijn verjaardag begint de adventsperiode. Is het nog 4 dagen tot pakjesavond. Is het de eerste dag van de voor velen ‘mooiste tijd van het jaar’.
Ik verheug mij op de komende periode. De periode van gezellig samenzijn. Ik verheug mij op pakjesavond, het optuigen van de boom, het kerstdiner, de TOP2000 en het proosten op het nieuwe jaar. Ik maak plannen hoe ik deze maand ga vullen om zoveel mogelijk te genieten van al het moois dat december biedt.
Niet voor iedereen een feestmaand
Dan gaat mijn telefoon. Een vrouwenstem. Ze vraagt of ik deze maand en het liefst voor de kerst een plekje vrij heb voor een consult. Ze is het afgelopen jaar twee kindjes verloren. Het was nog pril maar het was heel erg gewenst. Ze is nu weer in verwachting. Het gaat goed maar ze kan er niet echt van genieten. Meer dan eens wordt ze overvallen door angst. Ze wil kunnen genieten van haar zwangerschap. Maar deze is nu zo beladen. En met deze feestmaand, komt alles extra hard aan.
Als ze haar eerste kindje niet was verloren, had ze deze maand haar kindje mogen ontmoeten. Had ze met haar kindje kerst gevierd. Nu is ze zwanger van de derde… ze aarzelt en vraagt aan mij: Kan ik dat zo zeggen? De derde? Of klinkt dat heel raar?
Ik bevestig haar dat ze in verwachting is van haar derde kindje. En vertel haar dat ze moeder werd op het moment dat ze besloot om moeder te worden. En dat ze op het moment van een positieve zwangerschapstest een kindje in wording bij haar droeg.
Het is even stil. Wat fijn dat je dit zegt. Ik vind het namelijk zo moeilijk om erover te praten. Als mensen vragen of dit mijn eerste zwangerschap is dan zeg ik: ‘Nee, het is mijn derde’. Als mensen dan vragen hoe oud mijn andere kinderen zijn, moet ik zeggen dat ik ze verloren ben. En als ze dan vragen hoe oud ze waren… dan weet ik gewoon niet wat ik moet antwoorden. Het was nog pril. Slechts een paar weken….
En nu is het december en opeens ben ik heel verdrietig. Opeens overvalt mij steeds het gevoel dat ik eigenlijk met mijn kindje kerst had moeten vieren… En dan voel ik mij zo schuldig ten opzichte van dit kindje… Snap je?
Natuurlijk snap ik haar. Toen ik Madelon, wilde ik geen enkele feestdag vieren. Wat had ik immers te vieren? Ik was alleen maar heel erg verdrietig. En elke confrontatie met ‘gelukkige gezinnetjes’ deed pijn. Toen ik de eerste kerst met onze jongste zoon vierde, werd ik overvallen door een enorm schuldgevoel. Ik had mij zo verheugd op de eerste kerst met ons kindje. Maar toen het kerst was, voelde ik een enorme leegte en gemis. Opeens waren de lege stoelen weer extra zichtbaar en voelbaar. Het was niet de eerste kerst met ons kindje. Maar de eerste kerst van ons kindje.
Mijn verliesverhaal is niet gelijk met haar verliesverhaal. Maar ik voelde haar emoties. En natuurlijk had ik een plekje voor haar. In mijn agenda heb ik altijd een paar plekjes voor vragen als deze.
De confrontatie met plezier doet pijn
Door het telefoontje besef ik weer hoe pijnlijk de decembermaand kan zijn. Word ik mij er weer van bewust dat december niet voor iedereen een feestmaand is. Dat de decembermaand een maand is waarin verlies, verdriet en eenzaamheid nog pijnlijker voelbaar zijn. En dat ik dat gevoel heel goed ken. Ik wist niet hoe ik deze maand, na het overlijden van mijn dochter, door moest komen.
Elke confrontatie met nostalgie, saamhorigheid, gezelligheid, samenzijn deed pijn. Maar ik kon er niet om heen. Overal, echt overal werd ik geconfronteerd met de gezelligheid die december te bieden had. Alles was doordrenkt met sentiment. In de reclames, op de televisie, in de folders, in winkels, in restaurants, in de stad. Er was geen ontsnappen aan. Overal waar ik keek was daar die confrontatie met mijn diepste pijn. Het gemis, de leegte en de eenzaamheid van het verlies.
Ik wilde geen sinterklaasfeest, kerst en oud en nieuw vieren. Maar wilde ook niet alleen zijn. Wilde mij niet ‘beter voordoen‘, maar wilde ook niet de sfeer verpesten. Het feest van anderen vergallen. Door thuis te blijven, zorgde ik ervoor dat anderen gewoon konden genieten. En hoefde ik mij niet groot te houden. Maar wat voelde ik mij eenzaam. En verdrietig. Zo intens eenzaam en verdrietig had ik mij niet eerder gevoeld.
De feestdagen zo kwam ik ze door
Een jaar later overleed mijn oudste zoon. En weer was daar die ver….. decembermaand.
Dit keer deed ik het anders. Mijn man en ik gaven onszelf de ruimte om ons niet beter voor te doen. En lieten weten dat we graag op het laatste moment wilden beslissen of we wel of niet zouden komen naar het traditionele kerstdiner. Ook vroegen we of het okay was als we naar huis gingen wanneer we overmand zouden worden door onze emoties.
En dat bleek een goede keuze. We voelden de vrijheid om ons te mogen voelen zoals we ons voelden. En dat maakten de dagen minder beladen. Het verdriet mocht er zijn. We hoefden niet in eenzaamheid het verdriet te dragen. Natuurlijk waren de feestdagen deze keer minder bruisend en feestelijk. Er zat een randje aan. Een zwart randje.
Maar juist het toelaten van het gevoel en het stilstaan bij het gemis, maakte deze dagen zoveel lichter en intiemer. Het werden dagen die zich echt vulde met de decembergedachte.
Tip om de feestdagen door te komen
Feestdagen zijn vaak de momenten van terugkijken en herinneren. Besef dat het gemis en het verdriet juist op deze dagen extra aanwezig kan zijn. Doe je niet sterker voor maar wees gewoon zoals je je voelt. Geef uiting aan je gevoelens. Het mag er zijn. Het onderdrukken van je gevoelens versterkt juist het nare gevoel. Waardoor deze dag of dagen nog pijnlijker, zwaarder of verdrietiger zijn. Niet doen dus. Laat die traan maar even gaan.
De komende dagen deel ik tips die jou en je naasten helpen de feestdagen door te komen. Tips voor jou die een kindje moet missen. En tips voor de omgeving om jou door de feestdagen te helpen.
